Compost in openbaar groen? Zoveel redenen om het te doen!
Wat is compost?
Compost is een donkerbruin tot zwart, kruimelig product dat bestaat uit plantaardige resten (selectief ingezamelde groenten, fruitschillen, grasmaaisel, bladeren, snoeihout, …). Het is een natuurlijk product dat ontstaat na de biologische afbraak van organisch-biologisch materiaal tot een stabiel humusrijk eindproduct. Je kan thuis zelf compost maken, of je organisch-biologisch afval gescheiden inzamelen in de groene bak. De ophaalwagen maakt deze bak leeg en brengt de inhoud naar een professionele compostering. In Vlaanderen zijn er een veertigtal professionele composteerinstallaties. Daarnaast wordt tuinafval ook op het recyclagepark verzameld, vanwaar het wordt afgevoerd naar de groencompostering. Ook tuinaannemers, de gemeente en de provincie brengen hun groenafval naar de compostering. Sommigen verwerken enkel gft-afval, andere enkel groenafval. De procesomstandigheden verschillen maar ze maken allemaal compost. En die professionele compost gebruiken de huishoudens, de tuinaannemer, de gemeente en de provincie weer in de tuin of het openbaar groen. Zo blijft de grond in Vlaanderen gezond en vruchtbaar.
Op de compostwerven wordt groen- en gft-afval onder gecontroleerde omstandigheden afgebroken. Door deze biologische activiteit loopt de temperatuur hoog op, tot ongeveer 60°C. De composteerders volgen de temperatuur nauwgezet op en sturen bij door te bevochtigen of te beluchten. Deze hoge temperaturen zorgen ervoor dat de aanwezige schadelijke kiemen worden gedood. Vlaco-compost is dan ook vrij van ziektekiemen en onkruidzaden.
Waarom compost gebruiken in de groenvoorziening?
Meststoffen dienen om planten sneller te laten groeien. Potgrond of turf zijn substraten. Voor het aanleggen van een border of grasmat gebruik je echter best een bodemverbeteraar zoals compost. Compost is een bron van humus voor de tuin:
- Compost houdt water en voedingsstoffen beter vast.
- Compost verbetert de bodemstructuur.
- Compost vermindert de behoefte aan meststoffen.
- Compost zorgt voor vlotte lucht- en waterbeweging.
- Compost stimuleert het bodemleven.
- Compost vermindert bodemerosie.
Wat is het verschil tussen groen- en gft-compost?
Groencompost is het eindproduct van de compostering van uitsluitend groenafval uit tuinen, parken, plantsoenen, bermen en natuurgebieden. Deze bodemverbeteraar is universeel toepasbaar (ook in biologische landbouw). Groencompost in Vlaanderen is trouwens strikt plantaardig.
Gft-compost is het eindproduct van de compostering van groente-, fruit- en tuinafval dat bij burgers aan huis wordt opgehaald. Deze bodemverbeteraar is universeel toepasbaar. Gft-compost is meestal iets droger dan groencompost en de voedingswaarden liggen iets hoger, waardoor er minder compost toegediend moet worden voor hetzelfde bodemverbeterend effect.
Compost kent oneindig veel toepassingen
Bloemborders
Problemen met een te harde, te arme of te droge grond pak je aan door voor het planten de bodem grondig te verbeteren. Vlaco-compost is een unieke bodemverbeteraar dankzij de grote hoeveelheden stabiele organische stof. Door compost met de tuingrond te mengen verbetert de waterhuishouding, de structuur en het bodemleven van uw bodem.
Dit betekent dat Vlaco-compost planten de ideale omstandigheden aanbiedt: water naar believen, genoeg zuurstof voor de wortels én een verhoogde weerstand tegen ziektes en insecten.
Bomen en struiken
Houtige gewassen en zeker bomen wortelen te diep in de bodem om optimaal van een algemene bodemverbetering te genieten. Bij deze planten verdient het plantgat extra aandacht. Maak het plantgat groot genoeg. Als u compost in het plantgat mengt, heeft dit tal van voordelen.
- De planten slaan gemakkelijker aan.
- De compost zorgt voor een langetermijnbasisbemesting.
- De compost verhoogt de waterreserve voor de plant.
Fruittuin
Fruitbomen gedijen het best op een humusrijke en niet te zure bodem. Kersen stellen de hoogste eisen aan de bodem, pruimen zijn sneller tevreden. Zeker op zware leem- en kleigronden en op zandgronden kan best, voor het planten, flink wat humus worden toegevoegd onder de vorm van compost.
Moestuin
De belangrijkste eigenschap van compost in een moestuin is het verhogen van het humusgehalte in de bodem. Groenten hebben niet voldoende aan stikstof, fosfor en kali. Eerst en vooral willen ze wortel schieten in een bodem waar ze een goed evenwicht vinden tussen lucht, water en vaste stof. De structuur van de bodem is bij heel wat groenten van groot belang. Planten nemen ook calcium, kalium, stikstof, fosfor en sporenelementen op uit de bodem. Deze voedingsstoffen zijn ook in Vlaco-compost aanwezig. Compost is een zeer geschikte basisbemesting voor de moestuin. De meeste voedingsstoffen uit compost komen langzaam vrij.
Bloembakken en kuipplanten
Bloembakken gevuld met veen- of turfsubstraten hebben het nadeel dat ze vrij snel uitdrogen. Eenmaal uitgedroogd neemt dit substraat bovendien maar moeilijk opnieuw vocht op. Toevoegen van compost zorgt voor een belangrijke bijkomende beschikbare waterreserve. Je kan de frequentie van begieten daardoor verlagen, wat meteen resulteert in een fikse arbeidsbesparing. Compost heeft ook andere troeven. Bakken gevuld met compost zijn iets zwaarder, wat het omwaaien beperkt. Door de compost is het substraat bovendien meteen voorzien van een traagwerkende bemesting. Compost is bovendien een duurzaam alternatief voor turf.
Meer info over deze toepassingen lees je hier.
Kwaliteit van Vlaco-compost
Het grote succes van compost heeft uiteraard alles te maken met de kwaliteit van het product. Vanaf het begin hebben de Vlaamse compostproducenten gekozen voor een intensieve kwaliteitscontrole waarbij zowel het ingangsmateriaal, het volledige proces als het eindproduct opgevolgd en gecontroleerd worden. Een aantal compostproducenten heeft het Vlaco-label. Zij leveren extra inspanningen en voldoen dan ook aan de strengste Vlaco-kwaliteitseisen. Maar alle Vlaco-compost is gegarandeerd volledig uitgerijpt, zonder kiemkrachtige zaden en boordevol waardevolle stoffen die de grond doen herleven.
Vlaco’s demoproeven Vlaco
Om openbare groendiensten compost en de toepassingsmogelijkheden van compost verder te leren kennen werkt Vlaco vzw met een aantal steden, gemeenten en provincies samen om demoproeven met compost in de groenvoorziening aan te leggen. Zo werd Vlaco-compost na de demoproeven van 2019 als volgt geëvalueerd:
Groen- en gft-compost blijven gevestigde waardes. Het viel de gebruikers op dat de toepassing van compost het vochtgehalte sterk ten goede kwam. Op verschillende demolocaties met compost bleef het gras opvallend langer groen en groeide het gras merkbaar beter.
Een eindgebruiker merkte op dat in de professionele compost, substantieel minder onkruiden kiemden dan in de eigen geproduceerde boerderijcompost. Dit benadrukt het belang van opvolgen van hygiënisatie van de compostering (via temperatuurcontrole, omzetting en bevochtiging).
Maar ook in andere jaren waren de deelnemers tevreden over Vlaco-compost:
- In Essen (demoproef 2017) werd een fijn gezeefde compost als topdressing opgebracht voor het onderhoud van kerkhofpaden. De topdressing werd als een ‘excellent’ product ervaren. De hiermee behandelde paden vertoonden een merkelijk donkerder kleur dan het onbehandelde pad. Later kleurden alle paden ros, door de voorjaarsdroogte. De topdressing werd daarnaast ook als mulchlaag toegepast op recent, zonder compost aangelegde plantvakken waar men een harde bovenlaag en vele onkruidzaden observeerde. Meer bepaald in juni, na een eerste onderhoudsbeurt, werd gemulcht en nadien veel gewied waarna de plantsoenen zich goed sloten, minder lastige onkruiden (boterbloem, varkenszuren, e.d.) opdoken en het (door de lossere grond) makkelijker wieden was.
- Oostende (demoproef 2017) beoordeelde de groencompost, gebruikt voor de aanplant van hagen (heesters), als mooi zwart product met duidelijke gebruiksinstructies op het begeleidend document. De niet-behandelde grond was minder luchtig en vochthoudend en gaf minder goede bladkleur, plantgroei en bladstand.
