Kerncijfers certificeringsactiviteiten

De omvang van de activiteiten die bij de Vlaco-kwaliteitsopvolging horen, is in 2022 ongeveer status quo gebleven, zowel qua aantal staalnames en audits, als qua aantal bedrijven en producten met een keuringsattest. Inhoudelijk blijft Vlaco de vinger aan de pols houden en werd de kwaliteitsopvolging uitgebreid met enkele nieuwe kwaliteitsparameters (bv. PFAS). De auditbezoeken op het terrein worden steeds meer gecombineerd met online en digitale administratieve controles.

De kwaliteitsopvolging in 2022

De voorwaarden voor bedrijven om het keuringsattest te behalen, bleven in 2022 onveranderd. Er zijn een aantal nieuwe bedrijven bijgekomen en een aantal bedrijven zijn weggevallen door stopzetting van de activiteiten. Globaal gezien is de omvang van de uitgevoerde certificeringsactiviteiten quasi gelijk gebleven. Er zijn 580 staalnames uitgevoerd. De audits zijn licht toegenomen ten opzichte van 2021: in de nasleep van Covid-19 kon in 2021 niet elk bedrijfsbezoek fysiek uitgevoerd worden. Dit was wel opnieuw het geval in 2022.

De kerncijfers van de kwaliteitsopvolging in 2022 zijn weergegeven in Tabel 1. Alle geplande audits in 2022 konden effectief doorgaan. De audits ter plaatse worden vaak aangevuld met informatie die vooraf of achteraf nog wordt verzameld, dit gebeurt meer en meer op digitale wijze. Dat geeft Vlaco de tijd om uitvoeriger de kwaliteitsgerelateerde data te bestuderen. Uit de analyseresultaten leiden we af hoe de bedrijven met de bemonsterde producten scoren voor de belangrijkste kwaliteitsparameters. Alle verzamelde informatie wordt finaal mee in beschouwing genomen om de beslissing te nemen of het keuringsattest al dan niet kan worden uitgereikt. In 2022 leverde Vlaco 241 keuringsattesten af.

Nieuw in de kwaliteitsopvolging zijn monsternames voor analyse op PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen). Nadat de OVAM voor PFAS toetsingswaarden voor afvalstoffen met als bestemming meststof/bodemverbeterend middel heeft opgesteld(*), heeft Vlaco (sinds september 2022) de gangbare analysepakketten van de eindproducten uitgebreid met een PFAS-analyse. De bemonsterde eindproducten worden afgetoetst aan een waarde voor de parameter “som PFAS” van < 15 µg/kg DS. Het overzicht van het aantal uitgevoerde stalen PFAS is weergegeven in Tabel 2. Er zijn geen overschrijdingen van de toetsingswaarde vastgesteld.

Tijdens de audits controleert Vlaco op de inputstromen, naast de wettelijk genormeerde parameters, ook op aanwezigheid van PFAS via het nakijken van de beschikbare analyses. Zo proberen we een totaalbeeld te verkrijgen over de aanwezigheid van PFAS in de composteer- en vergistingssector.
 

Tabel 1: Kwaliteitscontrole en certificering in 2022 in cijfers

Tabel 2: Kwaliteitsopvolging PFAS in 2022 in cijfers

Erkenningen Vlaco en externe audits in 2022

Verwerkingsinstallaties van organisch-biologische afvalstoffen die hun eindproducten wensen af te zetten als meststof of bodemverbeterend middel (zoals compost- en digestaatproducten), worden door de Vlaamse wetgeving verplicht om over een keuringsattest te beschikken.

Sinds 2014 heeft Vlaco de vereiste erkenning als certificeringsinstelling om keuringsattesten af te leveren aan de verwerkende bedrijven. Naast de kwaliteitsopvolging als wettelijke verplichting in Vlaanderen, voert Vlaco ook bijkomende evaluatie uit van de bedrijven volgens het ECN-QAS, voluit het “European Compost Network Quality Assurance Scheme”.

Volgens VLAREL moeten alle monsternames van compost- en digestaatproducten die bepalend zijn voor het omslagpunt van afval naar grondstof (erkenning via OVAM), alsook de monsternames van mest(stoffen) in het kader van het Mestdecreet (erkenning via Mestbank) en de monsternames voor bacteriologische analyses in het kader van de Europese Verordening Dierlijke Bijproducten, door een erkend staalnemer worden uitgevoerd. Vlaco beschikt over de nodige erkenningen als staalnemer van meststoffen en afvalstoffen.

Om alle hierboven genoemde erkenningen te behouden gebeuren er jaarlijks audits en neemt Vlaco deel aan ringtesten en technische proeven.

In april 2022 heeft Vlaco een opvolgingsaudit door VITO gekregen in het kader van de erkenning als certificeringsinstelling voor het uitreiken van keuringsattesten. Het resultaat was positief en Vlaco behoudt de erkenning. In de loop van 2022 werd deelgenomen aan een technische proef voor monstername mest in het kader van de erkenning als staalnemer (Mestbank) alsook een technische proef voor de erkenning als staalnemer van afvalstoffen (OVAM). De uitkomst van deze technische proeven was succesvol, waardoor de erkenning als staalnemer blijft behouden.

 

 

Verdere uitdagingen

In de loop van 2022 werd door Vlaco verder input gegeven aan de OVAM die het Algemeen Reglement van de Certificering beheert. Er is een duidelijke werkwijze opgesteld over hoe er moet omgegaan worden met non-conformiteiten bij analyses en de OVAM zal een aantal wijzigingen doorvoeren waardoor er meer aandacht gegeven wordt aan de kwaliteitsgaranties van de inputstromen (indeling risicoklassen en aangepast analyseprotocol). Er wordt ook werk gemaakt van een informatiefiche voor afvalstoffen (inputstromen), die moet opgemaakt worden door de producent van de afvalstof, waardoor deze eenduidig de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de afvalstoffen krijgt.

Verder volgt Vlaco ook de ontwikkelingen van de Europese wetgeving van nabij op. Bijvoorbeeld inzake de Europese Meststoffenverordening (EU) 2019/1009 bekijkt Vlaco hoe de reeds uitgevoerde inspanningen van de kwaliteitsopvolging in het kader van Vlarema optimaal kunnen worden afgestemd op de vereisten voor compost- en digestaatproducten zoals omschreven in deze Europese wetgeving.

(*) https://www.vlaanderen.be/publicaties/toetsingswaarden-voor-pfas-in-afvalstoffen-bestemd-voor-gebruik-in-of-als-bodemverbeteraar-of-meststof