Vlaco zet mee schouders onder verduurzamen van teeltsubstraten
Teeltsubstraten voor de hobby- en professionele sector in Vlaanderen bestaan vandaag nog steeds grotendeels uit gedroogd veen of turf. Dit veen wordt gewonnen in veengebieden zowel binnen als buiten Europa en naar Vlaanderen geïmporteerd. Veengebieden zijn van groot belang voor de biodiversiteit. Ze beslaan een relatief beperkt aandeel van het aardoppervlak, maar leggen grote hoeveelheden koolstof vast. Bovendien is veenvorming een proces van lange duur, waardoor de opgeslagen koolstof als ‘fossiel’ wordt beschouwd. Wanneer veen dus ontgonnen wordt, verdwijnen niet alleen biodiversiteitshotspots, maar komt er ook koolstof vrij als CO2 en methaan. Ook het transport van veen heeft een impact op het milieu.
De teeltsubstraateigenschappen van veen zijn niet te miskennen, daardoor is het momenteel een onmisbaar bestanddeel in vele teeltsubstraten. Veen laat zich net omwille van die unieke eigenschappen niet zomaar vervangen door enig ander materiaal. Veen bevat namelijk volgende eigenschappen:
- het is erg luchtig, los en rul
- het houdt erg goed vocht vast;
- het is zeer stabiel en heeft een relatief constante samenstelling;
- het bevat geen of nauwelijks micro-organismen en voedingstoffen, waardoor potgrondfabrikanten deze eigenschappen makkelijk kunnen sturen.
In een poging de substraatsector verder te engageren om het gebruik van veen te verminderen, stelde de OVAM een overeenkomst op in de vorm van een vrijwillige intentieverklaring, waarbij bedrijven en organisaties die actief zijn in de hele keten van teeltsubstraten, zich engageren om het gebruik van lokale en hernieuwbare grondstoffen te stimuleren. Deze overeenkomst kadert in het Actieplan Voedselverlies en Biomassa(rest)stromen Circulair 2021-2025 (Actie 2.3.3.: Teeltsubstraten voor de hobby en professionele sector verduurzamen) en wordt uitgevoerd binnen het Cmartlife project, sub-actie C12.2 (Het ontwikkelen van duurzame substraten voor de tuinbouwsector).
Op 17 november 2022 ondertekenden de verschillende deelnemers de overeenkomst, waardoor deze ook meteen in werking treedt. Het finale doel van deze overeenkomst is om tegen 2025 maximaal 65 volumeprocent ‘classic’ veen (= veen zonder duurzaamheidslabel) te gebruiken bij de aanmaak van teeltsubstraten (zowel in de hobby- als professionele sector). De overige 35 volumeprocent moet worden ingevuld door duurzame(re) alternatieven. Het percentage wordt berekend voor de hobby- en professionele sector samen.
Om deze doelstelling tot een goed eind te brengen, zijn voor alle partijen concrete acties en engagementen opgenomen in de intentieverklaring.
Zo zal Vlaco zich de komende drie jaar engageren om:
- kennis uit te wisselen rond de aard, hoeveelheid, samenstelling/eigenschappen, wettelijke en economische aspecten van alternatieve grondstoffen voor teeltsubstraten;
- haar Europees netwerk (ECN) te benutten om te streven naar een gelijk Europees speelveld;
- haar communicatiekanalen te benutten;
- samen met composteerders en vergisters te onderzoeken hoe de kwaliteit en beschikbaarheid van compost en digestaat te vergroten, de eindproducten te differentiëren of op maat van specifieke teeltsubstraten te produceren;
- contacten tussen composteerders en potgrondfabrikanten te faciliteren.
De volledige engagementsverklaring kan je hier downloaden.
